TÁM SẮC PHONG CỦA NHÀ NGUYỄN DÀNH CHO PO KLAONG KASAT

 Putra Po Dam

GI?I THI?U PO KLAONG KASAT

Po Klaong Kasat là v? th?n linh ???c tôn kính trong c?ng ??ng ng??i Ch?m ? khu v?c Panduranga, ti?u v??ng qu?c n?m ? c?c nam c?a v??ng qu?c Champa x?a. 
Po Klaong Kasat có 3 ??n th? ph??ng t?i ba ??a ?i?m khác nhau, nh?ng ??n chính hi?n nay t?i palei Aia Mamih (thôn Bình Minh, xã Phan Hòa, huy?n B?c Bình, t?nh Bình Thu?n).

??n th? x?a kia t?a l?c trên dãy núi "Cek Glang" n?m trên v? trí d?c núi, hi?m tr? cách trung tâm xã Phan Hòa kho?ng 5 km v? phía Tây. Vì ngôi ??n ? trên núi cao hi?m tr?, ng??i dân ??a ph??ng di d?i ngôi ??n xu?ng c?nh chân núi ? "Cek Glang" ?? ti?n vi?c th? cúng ngài. Chính n?i ?ây ?ã t?ng nh?n 8 s?c phong c?a các tri?u ??i Nhà Nguy?n t? th?i vua Gia Long ??n vua Kh?i ??nh.

??n n?m 1972, ?? thu?n l?i cho vi?c th? cúng, ng??i dân xã Phan Hòa, Phan Hi?p, m?t l?n n?a xin phép th?n linh, di d?i ??n Po Klaong Kasat v? ngay t?i ??ng cát bên c?nh làng Palei Aia Mamih ngày nay.

Theo truy?n thuy?t, ngài Po Klaong Kasat là nhân v?t có công khai phá ??t ?ai, d?n th?y nh?p ?i?n, canh nông lúa n??c mang l?i ??i s?ng ?m no cho th?n dân Champa. Chính vì vai trò ?ó, ng??i Ch?m ? Panduranga ?ã l?p ??n ?? th? cúng và t??ng nh? ??n công lao c?a Ngài. Các l? cúng m? c?a ??n và l? h?i c?u m?a ???c t? ch?c ? ??n Po Klaong Kasat còn l?u gi? cho ??n ngày nay là m?t minh ch?ng th? hi?n tín ng??ng dân gian còn l?u l?i. T? s? tôn kính này, c?ng ??ng ng??i Ch?m ?ã thiêng hóa ngài Po Klaong Kasat nh? m?t v? th?n anh linh t?o ra m?a thu?n gió hòa, mùa màng b?i thu, dân lành ???c ?m no, h?nh phúc.

Trong các th?i k? tr? vì c?a các tri?u ??i nhà Nguy?n, v? th?n Po Klaong Kasat ?ã ???c nh?n phong t?ng 8 s?c phong (Gia Long: 1, Minh M?ng: 1, T? ??c: 2, Thi?u Tr?: 2, Duy Tân: 1, Kh?i ??nh: 1). Các s?c phong này v?n ???c l?u gi? c?n th?n ?? làm c? li?u liên quan ??n v? th?n Po Klaong Kasat, hi?n v?t này không ch? là c? li?u quý hi?m liên quan ??n m?t nhân v?t l?ch s? trong c?ng ??ng ng??i Ch?m mà còn tr? thành các hi?n v?t thiêng khi ti?n hành các nghi l? liên quan ??n Ngài.

?ây là n?i dung b?n d?ch s?c phong c?a các vua tri?u Nguy?n ban t?ng cho Po Klaong Kasat do nhóm B?o tàng Hà N?i chuy?n ng? t? ti?ng Hán sang ti?ng Vi?t.

1. S?C K? SÁT PHAN D??NG TH?N (1820 – 1840)
Ngài “K? Sát Phan D??ng” có công có ??c vang ti?ng kh?p n?i nên ai c?ng ph?i ph?ng th?.

Th? T? Cao Hoàng nh?t bi?n v?i ??t li?n g?p Ngài r?t m?ng vì ???c h?p l?c cùng m? r?ng, h?ng ?? t? ?ó Ngài ???c n?i ti?ng ti?ng t?t nên ???c da t?ng “Quang Di?u Chi Th?n” (Quán xuy?n soi sáng kh?p trong dân ?? giúp ?? b?o v? dân).
Và c?ng truy?n Huy?n Hòa ?a, Xã Minh M?, ph?ng th? th?n gi? y c? l? s? ???c b?o h? an dân r?t t?t.

Vua Minh M?ng Nam th? 21, tháng 9, ngày mùng 6 (1840).

2. S?C QUANG DI?U K? SÁT PHAN D??NG TH?N (1840 – 1847)

V? th?n có công quán xuy?n kh?p m?i n?i lo gìn gi? n??c giúp ai có lòng t??ng ni?m r?t linh ?ng theo s? c?u.

T?ng s?c c?ng do công ph?ng s? Vua Minh M?ng th? 21 n?m th?i Thánh T? Nh?n hoàng ?? t?i v? s?c ch? trong di?p l? ng? tu?n ??i khánh ti?t.

N?i theo vi?c t?t ???c Vua phong t?ng ghi công ?? d??ng trong các k? l?.

Ng??i m?u m?c ???c tôn là v? Th?n nên ???c t?ng thêm danh hi?u “Quang Di?u Linh Chánh Chi Th?n” truy?n ch?.

Huy?n Hòa ?a, xã Minh M? ph?ng th? y theo c? l? thì s? ???c Th?n b?o h? dân r?t t?t.

Vua Thi?u Tr? n?m th? 3, tháng 8, ngày 13 (1843)

3. S?C QUANG DI?U CHÁNH K? SÁT PHAN D??NG TH?N (1843)

B?o v? ??t n??c, giúp ?? an dân, nên t??ng ni?m trong nh?ng k? ti?t l? ?ã ??nh.
T?ng s?c cho ph?ng th? theo s? nguy?n.

Ng??i g??ng m?u nên ph?ng th? t??ng ni?m ?? ghi ân và ???c t?ng thêm “Quang Di?u Linh Chánh ?ôn ?át Chi Th?n” ngoài vi?c quán xuy?n ch?m lo coi sóc cho dân, Ngài còn có lòng th??ng yêu dân t?ng thêm 2 ch? “?ôn ?át” và cùng truy?n cho Huy?n Hòa ?a, xã Minh M?, y theo n? n?p c? ph?ng th? cúng t? ?úng k? s? ???c b?o h? an dân r?t t?t.

Vua Thi?u Tr? n?m th? 3, tháng 9 ngày 21 (1843)

4. S?C K? SÁT PHAN D??NG TH?N (1847 – 1883)

V? th?n hi?u: k? Sát Phong D??ng ???c t?ng “Quang Di?u Linh Chánh ?ôn Thu?n” vì Ngài quán xuy?n coi sóc trong dân gi? lòng trung chính v?i trên hòa di?u v?i d??i lo ch?m sóc cho dân nên ???c thêm 2 ch? “??n Thu?n” c?ng m?t lòng lo gi? n??c giúp lo cho dân ai t? lòng thành kính c?ng ???c ?áp ?ng theo s? nguy?n.

T?ng s?c cho ph?ng th? theo t?c l? và nguy?n v?ng

Do tính cách m?n cán, m?u m?c nên ???c t?ng thêm “Quang Di?u Linh Chánh ?ôn Thu?n, ?oan Túc Chi Th?n”

C?ng truy?n Huy?n Hòa ?a, xã Minh M? ph?ng th? ?? c?u Th?n b?o h? dân chúng.
Vua T? ??c, n?m th? 3, tháng 11, ngày mùng 8 (1850)

5. S?C CH? T?NH BÌNH THU?N, huy?n Hòa ?a, xã Minh M? ph?ng th? Th?n “Quang Di?u Linh Chánh, ?ôn ?át, ?oan Túc k? Sát Phan D??ng Th?n”
nh? l? ?ã phân theo các s?c tr??c. (1847 – 1883)

(Quang Di?u Linh Chánh, ?ôn ?át, ?oan Túc)

(Quán xuy?n lo ch?m sóc cho dân nghiêm minh, chánh tr?c, v?a bi?t cung kính b? trên và xót th??ng ng??i d??i)

S?c phong v? ?ã ph?ng s? Vua T? ??c 31 n?m, coi gi? vi?c chánh tr? trong dòng t?c 50 n?m và ch?m lo các ??i l? m?ng theo l? th??ng n?m ?ã d?nh.

Ng??i s?t s?ng n?i ti?p vi?c t?t nên ???c bi?u d??ng trong các l? và ???c ph?ng th? cúng t? trong ngày qu?c khánh.

Vua T? ??c, n?m 33, tháng 11, ngày 14 (1880)

6. S?C “QUANG DI?U LINH CHÁNH, ?ÔN ?ÁT, ?oan Túc k? Sát Phan D??ng Th?n, Chi Th?n” t? tr??c ??n nay luôn trách nhi?m gi? n??c giúp dân nên t? lòng kính thành, kính t??ng ni?m r?t linh ?ng. (1885 – 1888).

T?ng s?c ?? l?u th? ph?ng cúng theo s? nguy?n c?a dân.

Ng??i tr?n ??i trung chính, b?o h? dân trùng hung cho n??c nên ???c t?ng thêm 4 ch? “ D?c B?o Trung H?ng”

Nh?ng c?ng truy?n huy?n Hòa ?a, xã Minh M? gi? vi?c ph?ng th? cúng t? ?úng y l? s? ???c Th?n b?o h? dân chúng r?t t?t.

Vua ??ng Khánh n?m th? 2,tháng 7, ngày mùng 1 (1887)

7. S?C CH? T?NH BÌNH THU?N , huy?n Hòa ?a, xã Minh M? ph?ng th? Th?n “Quang Di?u Linh Chánh, ?ôn ?át, ?oan Túc, D?c B?o Trung H?ng k? Sát Phan D??ng Th?n” nh? ?ã phân và gi? l? theo các s?c tr??c. (Duy ch? thêm 4 ch? “D?c b?o Trung H?ng” có ngh?a “gánh vác trách nhi?m b?o v? tr?ng h?ng ??t n??c”). (1907 – 1916).

S?c phong v? ?ã ph?ng s? vua Duy Tân n?m ??u và có công ph? qu?ng ch?m lo các cu?c ??i l? và cùng n?i ti?p các vi?c t?t nh? ch?m lo cho dân nên ???c bi?u d??ng và ph?ng th? cúng t? nêu danh trong ngày qu?c khánh.

Vua Duy Tân, n?m th? 3, tháng 8, ngày 11 (1910)

8. S?C CH? T?NH BÌNH THU?N, huy?n Phan Lý Th?, xã Minh M? ph?ng th? “ K? Sát Phan D??ng Th?n Tôn Th?n” nguyên ???c t?ng “Quang Di?u Linh Chánh ?ôn Tín (siêng n?ng, tin t??ng) ?oan Túc (ngây th?ng, nghiêm ngh?) D?c B?o Trung H?ng Tôn Th?n” gi? n??c giúp dân, nên t??ng ni?m cúng t? nh? tr??c. (1916 -1925)

???c truy?n xu?ng v?i các s?c phong ?ã có công ph?ng s? “D??ng Kim d? nhi?m v? chánh tr? trong t?c và ch?m lo 40 n?m ??i khánh l? và có công là ng??i n?i ti?p vi?c t?t ???c bi?u d??ng trong các cu?c l?, nên ???c t?ng thêm “Linh To?i trung ??ng Th?n” (ti?n lên b?t trung ??ng) truy?n ph?ng th? nên danh ch?c trong ngày qu?c l? r?t nên.

Vua Kh?i ??nh n?m th? 9, tháng 7, ngày 25 (1925)

------------------------

Hình d??i ?ây theo th? t?:

Minh M?nh m?t s?c phong (2 hình)
Thi?u Tr? hai s?c phong (4 hình)
T? ??c hai s?c phong (2 hình)
??ng Khánh m?t s?c phong (2 hình)
Duy Tân m?t s?c phong (2 hình)
Kh?i ??nh m?t s?c phong (2 hình)

source: facebook.com